งานช๊อตกรีต (Shotcrete)
งานช๊อตกรีต (Shotcrete)
Shotcrete เป็นงานพ่นมอร์ต้า หรือพ่นคอนกรีตที่ทำงานผ่านเครื่องพ่นหรือเครื่องพ่นปูนฉาบด้วยแรงลมความเร็วสูง โดยการพ่นมอร์ต้า หรือ พ่นคอนกรีต ไฟยังพื้นที่ที่ต้องการ ซึ่งจะมีการเสริมเหล็กหรือไม่ก็ได้
วัสดุที่ใช้ในงาน Shotcrete ปัจจุบัน มีทั้งการสั่งคอนกรีตผสมเสร็จ หรือมอร์ต้าผสมเสร็จ มากับรถโม่ปูน เป็นการผสมสำเร็จแบบเปียกจากโรงงาน ซึ่งอาจใส่หินเกล็ด เป็นมวลคละหยาบก็ได้ หรือ วัสดุแห้งที่ต้องผสมเอง อันประกอบด้วย ปูนซิเมนต์ ,ปอซโซลาน (Pozzolan) ซึ่งคือ วัสดุที่มีองค์ประกอบทางเคมีประกอบไปด้วย ซิลิกา และอลูมินา อยู่ในปริมาณสูง เมื่อบดเป็นผงละเอียด จะมีความสามารถทำปฎิกริยากับแคลเซียมไฮดรอกไซด์ ที่อุณหภูมิปกติและเมื่อมีความชื้นแล้วเกิดเป็นสารประกอบซึ่งมีคุณสมบัติในการยึดประสาน ผสมกับมวลคละหยาบหรือมวลคละละเอียด โดยขนาดของ มวลคละนี้จะเป็นตัวกำหนดว่า การพ่นจะใช้หัวพ่น(Nozzle) ขนาดเท่าใดซึ่งปกติ หัวพ่นจะมีขนาดไม่เกิน ½ นิ้ว วัสดุอาจมีการผสมสารเร่งการก่อตัว(Acceleration Admixtures) หรือเส้นใย(Fiber) แล้วแต่การออกแบบส่วนผสมของโรงงานที่ผลิตวัสดุ
ชนิดของวัสดุ Shotcrete
1. วัสดุ Shotcrete ชนิด ผสมแบบเปียก (Wet-Mixed)
การใช้งานวัสดุจะต้องถูกผสมพร้อมน้ำให้เข้ากันในถังผสมก่อนที่จะถูกส่งผ่านไปยังหัวฉีด ระบบการผสม จะมีทั้งใช้มิกเซอร์ประจำจุดใช้งาน หรือ สั่งวัสดุผสมเสร็จใส่รถโม่มาจากโรงงาน จากนั้นจะต้องลำเลียงวัสดุเข้าไปเก็บยังฮ๊อปเปอร์ของระบบส่ง ซึ่งระบบส่งมีทั้งแบบใช้เครื่องยนต์ และใช้ไฟฟ้า สามารถส่งได้ด้วยระบบปั๊มไฮดรอลิก(Piston Pump) และระบบสกรูปั๊ม (Rotor&Stator) ระบบส่งจะดันวัสดุไปตามสายลำเลียงวัสดุ และ จะมีสายลมคู่ขนานกับสายส่งวัสดุ จากนั้น วัสดุและลม จะรวมกันที่ปลายปืนพ่น เป็นการเพิ่มแรงอัดเพื่อเพิ่มความเร็วในการพ่นออกไปติดชิ้นงาน
หรือวัสดุอีกลักษณะหนึ่ง เครื่องผสม Shotcrete จะมีลักษณะสำหรับงานนี้ โดยเฉพาะซึ่งเครื่องจะผสมปูนซิเมนต์ และวัสดุผสมพร้อมน้ำเข้าด้วยกันในถังผสมก่อน จากนั้นจึงส่งวัสดุด้วยลมผ่านไปยังหัวฉีด ระบบการผสมและระบบการส่ง และการควบคุมความเร็วในระบบนี้จะใช้แรงลมทั้งหมด สารเร่งการก่อตัวจะถูกส่งเข้าไปในท่อก่อนถึงหัวฉีด พร้อมๆกับเพิ่มแรงอัดลมเข้าไปเพื่อเพิ่มความเร็วในการฉีด
2. วัสดุ Shotcrete ชนิด ผสมแบบแห้ง (Dry-Mixed)
การให้ปูนซีเมนต์และวัสดุผสม ผสมกันในเครื่องผสมก่อนจะส่งผ่านไปยังท่อและหัวฉีด ด้วยอัตราความเร็วสม่ำเสมอโดยใช้แรงลมอัด น้ำจะถูกส่งผ่านท่อแยกต่างหาก ส่งไปผสมกับวัสดุแห้งที่บริเวณหัวฉีดก่อนทำการฉีด น้ำจะถูกฉีดเป็นฝอยผ่านเข้าไปยังปูนซิเมนต์และวัสดุผสม สารเร่งก่อตัว ถ้าเป็นชนิดผงจะถูกผสมพร้อมกับปูนซิเมนต์และวัสดุผสม ถ้าเป็นชนิดน้ำจะถูกนำไปผสมกับน้ำในช่วงที่อยู่ใกล้ๆกับหัวฉีด หัวฉีดจะมีความยาว 20-30 ซ.ม. ส่วนผสมทั้งหมดจะผสมกันแล้วจึงถูกฉีดอัดออกไฟ
ลักษณะการใช้งาน
งาน Shotcrete นิยมนำไปใช้ในงานที่ไม่ต้องตั้งแบบหล่อ หรือมีข้อจำกัดในการตั้งแบบหล่อ อาศัยการลำเลียงผ่านท่อหรือสายยางและพ่นตรงเข้ากับโครงสร้างของชิ้นงานที่เราต้องการทำ ลักษณะงานที่ใช้ Shotcrete ได้แก่
- งานอุโมงค์
- งานเขื่อน
- งานป้องกันดินพัง
- งานซ่อมแซมโครงสร้างที่มีข้อจำกัดในการตั้งแบบ
- งานคอสะพานริมถนน
การทดสอบก่อนการใช้งานวัสดุ
ในการใช้งาน Shotcrete จะทำการทดสอบส่วนผสมก่อนการใช้งานจริง โดยการนำวัสดุผสมแล้วสุ่มเก็บตัวอย่างลูกปูน กดลูกปูนเพื่อดูกำลังอัด ว่าเป็นไปตามที่ได้ออกแบบไว้หรือไม่ และการนำวัสดุผสมและพ่นใส่กระบะ ให้ได้ความหนา 15-20 ซ.ม. และทำการเจาะ(Coring) ขนาด 4-6 นิ้ว เป็นการเก็บตัวอย่าง งานปริมาณ 30 ตร.ม. จะสุ่มเก็บตัวอย่าง1 ชุด หรือแล้วแต่ผู้ควบคุมงานกำหนด
งานแต่ละประเภท
งานอุโมงค์ ต้องการใช้ Shotcrete เพราะมีความสะดวกในการทำงาน รวดเร็ว โดยการยิง Shotcrete ไปที่ผนังของอุโมงค์ที่ทำการเจาะไปแล้ว เพื่อป้องกันการพังทลายของดิน หรือป้องกันแนวปากอุ โมงค์ร่อน
สำหรับการซ่อมแซมโครงสร้างที่มีข้อจำกัดในการตั้งแบบหล่อ เช่น ท่าเทียบเรือ บริเวณท้องพื้น ปล่องควัน ช่องลิฟท์ งานซ่อมแซมโครงสร้างทั้งแนวดิ่งและแนวเหนือศรีษะ
สำหรับการทำ Shotcrete ป้องกันดินพัง หรือเพื่อความสวยงาม จะมีการจัดเหล็กเสริมความแข็งแรงก่อน และพ่นเสริมความหนาขึ้นมาจนได้งานตามต้องการ พบมากกับงานสร้างถนนตัดผ่านภูเขาหรือหน้าผาทางภาคเหนือหรือภาคใต้
อย่างไรก็ตามการทำงาน Shotcrete นั้น เป็นงานเฉพาะทางและต้องมีเครื่องมือ ซึ่งการเลือกวัสดุ และเลือกเครื่องจักรที่ใช้เป็นสิ่งสำคัญในการทำงานนี้
วัสดุที่ใช้ในงาน Shotcrete ปัจจุบัน มีทั้งการสั่งคอนกรีตผสมเสร็จ หรือมอร์ต้าผสมเสร็จ มากับรถโม่ปูน เป็นการผสมสำเร็จแบบเปียกจากโรงงาน ซึ่งอาจใส่หินเกล็ด เป็นมวลคละหยาบก็ได้ หรือ วัสดุแห้งที่ต้องผสมเอง อันประกอบด้วย ปูนซิเมนต์ ,ปอซโซลาน (Pozzolan) ซึ่งคือ วัสดุที่มีองค์ประกอบทางเคมีประกอบไปด้วย ซิลิกา และอลูมินา อยู่ในปริมาณสูง เมื่อบดเป็นผงละเอียด จะมีความสามารถทำปฎิกริยากับแคลเซียมไฮดรอกไซด์ ที่อุณหภูมิปกติและเมื่อมีความชื้นแล้วเกิดเป็นสารประกอบซึ่งมีคุณสมบัติในการยึดประสาน ผสมกับมวลคละหยาบหรือมวลคละละเอียด โดยขนาดของ มวลคละนี้จะเป็นตัวกำหนดว่า การพ่นจะใช้หัวพ่น(Nozzle) ขนาดเท่าใดซึ่งปกติ หัวพ่นจะมีขนาดไม่เกิน ½ นิ้ว วัสดุอาจมีการผสมสารเร่งการก่อตัว(Acceleration Admixtures) หรือเส้นใย(Fiber) แล้วแต่การออกแบบส่วนผสมของโรงงานที่ผลิตวัสดุ
1. วัสดุ Shotcrete ชนิด ผสมแบบเปียก (Wet-Mixed)
การใช้งานวัสดุจะต้องถูกผสมพร้อมน้ำให้เข้ากันในถังผสมก่อนที่จะถูกส่งผ่านไปยังหัวฉีด ระบบการผสม จะมีทั้งใช้มิกเซอร์ประจำจุดใช้งาน หรือ สั่งวัสดุผสมเสร็จใส่รถโม่มาจากโรงงาน จากนั้นจะต้องลำเลียงวัสดุเข้าไปเก็บยังฮ๊อปเปอร์ของระบบส่ง ซึ่งระบบส่งมีทั้งแบบใช้เครื่องยนต์ และใช้ไฟฟ้า สามารถส่งได้ด้วยระบบปั๊มไฮดรอลิก(Piston Pump) และระบบสกรูปั๊ม (Rotor&Stator) ระบบส่งจะดันวัสดุไปตามสายลำเลียงวัสดุ และ จะมีสายลมคู่ขนานกับสายส่งวัสดุ จากนั้น วัสดุและลม จะรวมกันที่ปลายปืนพ่น เป็นการเพิ่มแรงอัดเพื่อเพิ่มความเร็วในการพ่นออกไปติดชิ้นงาน
หรือวัสดุอีกลักษณะหนึ่ง เครื่องผสม Shotcrete จะมีลักษณะสำหรับงานนี้ โดยเฉพาะซึ่งเครื่องจะผสมปูนซิเมนต์ และวัสดุผสมพร้อมน้ำเข้าด้วยกันในถังผสมก่อน จากนั้นจึงส่งวัสดุด้วยลมผ่านไปยังหัวฉีด ระบบการผสมและระบบการส่ง และการควบคุมความเร็วในระบบนี้จะใช้แรงลมทั้งหมด สารเร่งการก่อตัวจะถูกส่งเข้าไปในท่อก่อนถึงหัวฉีด พร้อมๆกับเพิ่มแรงอัดลมเข้าไปเพื่อเพิ่มความเร็วในการฉีด
2. วัสดุ Shotcrete ชนิด ผสมแบบแห้ง (Dry-Mixed)
การให้ปูนซีเมนต์และวัสดุผสม ผสมกันในเครื่องผสมก่อนจะส่งผ่านไปยังท่อและหัวฉีด ด้วยอัตราความเร็วสม่ำเสมอโดยใช้แรงลมอัด น้ำจะถูกส่งผ่านท่อแยกต่างหาก ส่งไปผสมกับวัสดุแห้งที่บริเวณหัวฉีดก่อนทำการฉีด น้ำจะถูกฉีดเป็นฝอยผ่านเข้าไปยังปูนซิเมนต์และวัสดุผสม สารเร่งก่อตัว ถ้าเป็นชนิดผงจะถูกผสมพร้อมกับปูนซิเมนต์และวัสดุผสม ถ้าเป็นชนิดน้ำจะถูกนำไปผสมกับน้ำในช่วงที่อยู่ใกล้ๆกับหัวฉีด หัวฉีดจะมีความยาว 20-30 ซ.ม. ส่วนผสมทั้งหมดจะผสมกันแล้วจึงถูกฉีดอัดออกไฟ
ลักษณะการใช้งาน
งาน Shotcrete นิยมนำไปใช้ในงานที่ไม่ต้องตั้งแบบหล่อ หรือมีข้อจำกัดในการตั้งแบบหล่อ อาศัยการลำเลียงผ่านท่อหรือสายยางและพ่นตรงเข้ากับโครงสร้างของชิ้นงานที่เราต้องการทำ ลักษณะงานที่ใช้ Shotcrete ได้แก่
- งานอุโมงค์
- งานเขื่อน
- งานป้องกันดินพัง
- งานซ่อมแซมโครงสร้างที่มีข้อจำกัดในการตั้งแบบ
- งานคอสะพานริมถนน
การทดสอบก่อนการใช้งานวัสดุ
ในการใช้งาน Shotcrete จะทำการทดสอบส่วนผสมก่อนการใช้งานจริง โดยการนำวัสดุผสมแล้วสุ่มเก็บตัวอย่างลูกปูน กดลูกปูนเพื่อดูกำลังอัด ว่าเป็นไปตามที่ได้ออกแบบไว้หรือไม่ และการนำวัสดุผสมและพ่นใส่กระบะ ให้ได้ความหนา 15-20 ซ.ม. และทำการเจาะ(Coring) ขนาด 4-6 นิ้ว เป็นการเก็บตัวอย่าง งานปริมาณ 30 ตร.ม. จะสุ่มเก็บตัวอย่าง1 ชุด หรือแล้วแต่ผู้ควบคุมงานกำหนด
งานแต่ละประเภท
สำหรับการทำ Shotcrete ป้องกันดินพัง หรือเพื่อความสวยงาม จะมีการจัดเหล็กเสริมความแข็งแรงก่อน และพ่นเสริมความหนาขึ้นมาจนได้งานตามต้องการ พบมากกับงานสร้างถนนตัดผ่านภูเขาหรือหน้าผาทางภาคเหนือหรือภาคใต้
อย่างไรก็ตามการทำงาน Shotcrete นั้น เป็นงานเฉพาะทางและต้องมีเครื่องมือ ซึ่งการเลือกวัสดุ และเลือกเครื่องจักรที่ใช้เป็นสิ่งสำคัญในการทำงานนี้
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น